သမပိုင္း သစ္ေတာေတြမွာ ေတြ႕ရတဲ႔ တီေကာင္ တစ္မ်ိဳးဟာ သစ္ေတာေတြရဲ႕ ကာဗြန္ နဲ႔ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ ထိန္းသိမ္း လည္ပတ္မွုစနစ္ (Carbon and Nitrogen Cycle) ကို ေျပာင္းလည္းေစႏိုင္ျပီး ေဒသတြင္း မ်ိဳးရင္းမ်ား အား ထိခိုက္ေစႏိုင္ေၾကာင္း အေမရိကန္ သုေတသန ပညာရွင္ အခ်ိဳ႕က ဆိုပါတယ္။ အဆိုပါ တီေကာင္ မ်ိဳးစိတ္မွာ အဆိုပါသစ္ေတာမ်ား၏ မူလသဘာ၀ မ်ိဳးစိတ္ မဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္း ထိုးေဖာက္ ၀င္ေရာက္ေႏွာက္ယွက္ လာေသာမ်ိဳးစိတ္ (Invasive species) တစ္မ်ိဳးျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ယင္းတို႕ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ သစ္ေတာမ်ား၏ ေျမဆီလႊာေျခဖ်က္မွုကို ပံုမွန္ထက္ လွ်င္ျမန္ေၾကပ်က္ေစျပီး၊ ေျမဆီလႊာျပဳန္းတီးျခင္း (soil erosion) အႏၱရာယ္ကို ပိုမိုျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ေၾကာင္း အဆုိပါ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ပညာရွင္မ်ားရဲ႕အဆိုအရ အဆိုပါ တီေကာင္မ်ိဳးစိတ္မ်ားဟာ သစ္ေတာေျမ အသံုးခ်မွုမ်ား ခ်ဲ႕ထြင္လာျခင္းႏွင့္အတူ အသံုးျပဳသည့္ စက္ပစၥည္းမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ား၏ တာယာမ်ားမွတဆင့္ သစ္ေတာမ်ား အတြင္း ေရာက္ရွိက်က္စား လာျခင္းျဖစ္တယ္လို႕ သိရပါတယ္။သုေတသန ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ အဆိုပါ တီေကာင္မ်ားသည္ သစ္ေတာေျမဆီလႊာအတြင္း ထိန္းသိမ္းသိုေလွာင္ထားေသာ ကာဗြန္ပမာဏ၏
၂၈ % ခန္႕ကို စားသံုးဖ်က္စီးလ်ွက္ ရွိေၾကာင္းနွင့္ ေျမဆီလႊာတြင္ပါ၀င္ေသာ ဓါတ္ဂုဏ္သတၱိ အခ်ိဳ႕ကိုလည္း ေပ်ာင္းလဲေစႏိုင္ပါတယ္။
ဒါ႔အျပင္ ေျမဆီလႊာဒုထည္ကို ေလ်ာ႕ပါးေစတဲ႔အတြက္ ေျမဆီလႊာအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္လ်ွက္ရွိေသာ အပင္ႏွင့္ သတၱ၀ါမ်ိဳးစိတ္အခ်ိဳ႕ (soil dwelling flora and fauna) တို႕ကိုပါ ေလ်ာ႔နည္း ပေပ်ာက္ေစႏိုင္ ပါတယ္။
အဆိုပါ တီေကာင္မ်ိဳးစိတ္မ်ား ေဒသတြင္းပ်ံႏွ႔ံေရာက္ရွိလာျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္ ပညာရွင္ အခ်ိဳ႕က ေလ႔လာဆန္းစစ္ရာ ဥေရာပမ်ိဳးရင္းျဖစ္သည့္ Lumbricus terrestris (common earth worm) ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ဥေရာပေဒသမ်ိဳးစိတ္ျဖစ္ေသာ္လည္း အေမရိကတြင္ invasive ျဖစ္လာႏိုင္ေၾကာင္း ဥယဥ္ျခံစိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းခ်ဲ႕ထြင္ရာတြင္ လိုအပ္ေသာ ေျမဆီလႊာမ်ားကို ဥေရာပမွ မွာယူ တင္သြင္းရာတြင္ ပါ၀င္လာႏိုင္ေၾကာင္းႏွင့္ ေဒသတြင္း လွ်င္ျမန္စြာ ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းမွာ ျမစ္ေခ်ာင္း အင္းအိုင္မ်ားအတြင္း ငါးမ်ွားရာတြင္ ငါးစာအျဖစ္အသံုးျပဳျပီး စြန္႕ပစ္ထားခဲ႔ရာမွ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း သိရွိရ ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ တီေကာင္မ်ိဳးမ်ားဟာ သစ္ေတာမ်ားအတြက္ အလြန္အက်ိဳးျပဳတဲ႔ မ်ိဳးစိတ္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ တီေကာင္မ်ားရဲ႕ အဓိက လုပ္ေဆာင္ခ်က္ျဖစ္တဲ႔ တီက်စ္စာ (earthworm casts) ေတြဟာ သစ္ပင္ အကိုင္းအခတ္အေဆြးအေျမ႕ေတြကို ကာဗြန္အျဖစ္ လ်ွင္ျမန္စြာေျပာင္းလဲ ေစႏိုင္ေသာၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တီက်စ္စာမ်ားဟာ မိုးေရတိုက္စားမွုဒါဏ္ကိုသာမန္ ေျမဆီလႊာထက္ (၂) ဆ ပိုမို ခံႏိုင္ျပီး ေျမဆီလႊာျပဳန္းတီးမွုကို ေလ်ွာ႔နည္း ေစႏိုင္ေၾကာင္း ယခင္သုေတသနေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ သိရွိရ ပါတယ္။ ယခုေခတ္မွာ Invasive species ေတြရဲ႕အႏၱရယ္ဟာ ထင္တာထက္ ပိုမိုဆိုးရြား လာတာကို ေတြ႕ရွိလာရတဲ႔အတြက္ လူသားေတြ စည္းကမ္းရွိစြာျဖင့္ ပူးေပါင္းေျဖရွင္းဖို႕ လိုအပ္ လာျပီျဖစ္ပါေၾကာင္း.....။
မွီျငမ္း။ ။ http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-14788783
No comments:
Post a Comment