သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္း (Climate Change) ဆိုင္ရာ ျပသနာမ်ား ပိုမိုဆိုးရြား လာတာကို ေတြ႕လာ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာၾကီး ပူေႏြးလာမွု၊ အိုဇံုးလႊာ ပါးလႊာ ေပါက္ျပဲမွဳမ်ား ႏွင့္အတူ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္မ်ားလည္း တဆက္ တစပ္တည္း ဆိုးဆိုးရြားရြား ၾကံဳေတြ႕လာၾကရပါတယ္။ ၁၉၈၀ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကမာၻ့ေျမရဲ႕ အပူခ်ိန္ဟာလည္း သိသိသာသာ ျမင့္မား လာတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာမွုနဲ႔အတူ ရာသီဥတုကလည္း ဆိုးရြားစြာ ေဖာက္ျပန္လာပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ျမစ္ေရၾကီးမွု သတင္းေတြ၊ မိုးေခါင္ေရရွားမွဳေတြ၊ ပင္လယ္ေရ မ်က္နွာျပင္ ျမင့္တက္လာမွုျဖစ္စဥ္ ေတြနဲ႕အတူ သက္ရွိသတၱ၀ါ ေတြရဲ႕ အသက္ရွင္ ရပ္တည္မွုကို ျခိမ္းေျခာက္လ်က္ရွိေနပါတယ္။ ေအာက္ပါ အပူခ်ိန္ျပဇယားကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ကမာၻ့အပူခ်ိန္ဟာ ေၾကာက္စရာေကာင္းေအာင္ ျမင့္တက္လာတာျဖစ္ျပီး ဆက္လက္ျမင့္တက္ဖို႕လည္း အလားအလာရွိေနတာကို ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တဖက္ကလည္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးသမားမ်ားအေနနဲ႔ ေျပာင္းလဲလာတဲ႔ ရာသီဥတုကို ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေရး ဆိုင္ရာ သုေတသန လုပ္ငန္းမ်ားကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ ေဆာင္ရြက္လာၾကပါတယ္။ ေျပာင္းလဲလာတဲ႔ ရာသီဥတုႏွင့္အတူ ဘယ္လို အဆင္ေျပေအာင္ ေနထိုင္ၾကမလဲ (Climate change adaptation)၊ ရာသီဥတ ုေျပာင္းလဲမွုကို ဘယ္လို ေလ်ာ႔နည္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကမလဲ (Climate change mitigation) စတဲ႔ စကားလံုးေတြဟာ သိပၸံပညာရွင္ေတြၾကား ေရပန္းစားေနတဲ႔ စကားလံုးမ်ား ျဖစ္ေနပါတယ္။ လက္တေလာ ေျဖရွင္းခ်က္မ်ား အေနျဖင့္ ကာဗြန္ထုတ္လြတ္မွု ေလ်ာ့ခ်ျခင္း (Emission reduction) နဲ႔ ကာဗြန္သိုေလွာင္မွု တိုးျမွင့္ေစျခင္း အတြက္ သစ္ေတာမ်ား ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ျခင္း (Enhancing Carbon Sequestation) တို႔ကို အဓိက ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ၾက ပါတယ္။
သို႕ရာတြင္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမွု ျပသနာမ်ား ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္းမရွိဘဲ ပိုမိုဆိုးရြားလာတဲ႔ အတြက္ သိပၸံပညာရွင္မ်ားအေနနဲ႕ အျခား ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမွု ေလ်ာ့ခ်ေရး နည္းလမ္းမ်ားကို တီထြင္ၾကံဆ လာၾကပါတယ္။ အဆိုပါ နည္းလမ္းမ်ားအနက္ အခုတေလာ ေရပန္းစားလာတဲ႔ နည္းပညာတစ္ခုကေတာ့ Geo-engineering လို႕ေခၚတဲ႔ ကမာၻ႔ရာသီဥတုစနစ္ (climate system) ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတဲ႔ နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။
Geo-engineering နည္းပညာအေနျဖင့္ အဓိက နည္းလမ္းႏွစ္ခုကို တီထြင္ၾကံဆ လာၾကပါတယ္။ ပထမ တစ္နည္းမွာ Carbon dioxide removal (CDR) လို႕ေခၚတဲ႔ ေလထုထဲက ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကို ဖယ္ထုတ္တဲ႔နည္းလမ္းျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယ နည္းလမ္းကေတာ့ Solar radiation management (SRM) လို႕ေခၚတဲ႔ ေနေရာင္ျခည္ က်ေရာက္မွု ပမာဏ ေလ်ာ့နည္းေစတဲ႔ နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။
ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ဖယ္ထုတ္တဲ႔ CDR နည္းလမ္းအေျမာက္အမ်ားရွိၾကပါတယ္။ အဓိက နည္းလမ္းကေတာ့ သစ္ေတာသစ္ပင္မ်ား ပိုမိုစိုက္ပ်ိဳးျခင္းပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ သစ္ေတာေတြဟာ ေလထုထဲမွ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ဓါတ္ေငြ႕မ်ားကို အဓိက စုပ္ယူ သိုေလွာင္ေပးပါတယ္။ ေနာက္တစ္နည္းကေတာ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လြတ္ႏိုင္တဲ႔ စက္ရံုမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ယဥ္မ်ားမွာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ဖမ္းယူႏိုင္တဲ႔ အစစ္မ်ား (Filter) တပ္ဆင္ အသံုးျပဳေစျခင္းျဖစ္ျပီး စက္မွုႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ က်င့္သံုးေနၾကျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ႔ CDR နည္းလမ္းကေတာ့ သမုဒၵရာထဲကို သံဓါတ္ပါတဲ႔ ေျမၾသဇာ ပတ္ျဖန္းတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမုဒၵရာ ေရမ်က္ႏွာျပင္ကို သံဓါတ္ ေျမၾသဇာ (Iron fertilizer) ပတ္ျဖန္းေပးျခင္းအားျဖင့္ သမုဒၵရာထဲမွာရွိတဲ႔ ကာဗြန္စုပ္ယူ သိုေလွာင္ႏိုင္စြမ္းျမင့္မားတဲ႔ phytoplankton လို႕ေခၚတဲ႔ အပင္ေလးမ်ားကို ပိုမိုရွင္သန္ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။
CDR နည္းလမ္းမ်ားအျပင္ ယခုေနာက္ပိုင္း သိပၸံပညာရွင္မ်ား ပိုမို စိတ္၀င္စားလ
ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ သိပၸံပညာရွင္အခ်ိဳ႕က မိုးပ်ံေလေဘာလံုးမ်ားကို အသံုးျပဳျပီး ေလထုထဲသို႕ Sulphate aerosols ပတ္ျဖန္းမယ့္ နည္းလမ္းကို တီထြင္ၾကံဆထားပါတယ္။ မိုးပ်ံေလေဘာလံုး အလံုး ၂၀ ခန္႕ကို ေလထုထဲသို႕ ကီလိုမီတာ ၂၀ အျမင့္ခန္႔အထိ လႊတ္တင္ျပီး အလင္းျပန္ဓါတ္ေငြ႕မ်ား ပတ္ျဖန္းျခင္းအားျဖင့္ ကမာၻ႔အပူခ်ိန္ကို ၂ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ ခန္႕အထိ ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္မွာျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
သို႕ရာတြင္ အဆိုပါ အစီအစဥ္မွာ ေငြေၾကး အကုန္အက် အလြန္မ်ားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလင္းျပန္ဓါတ္ေငြ႕မ်ားရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြကို စနစ္တက် ဆန္းစစ္ေလ႔လာ ေနဆဲျဖစ္ျဖစ္ျပီး၊ ဇီ၀မ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲ ထိန္းသိမ္းေရးပညာရွင္မ်ားဘက္ကလည္း အပင္နဲ႕ တိရစာၱန္မ်ိဳးစိတ္ေတြကို ထိခိုက္ႏိုင္မွု ရွိမရွိ ေလ႔လာဆန္းစစ္ျပီးမွာသာ သေဘာတူေဆာင္ရြက္ခြင့္ ျပဳမယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
မည္သို႕ပင္ ဆိုေစကာမူ သိပၸံပညာျဖင့္ ကမာၻၾကီးကို ဖ်က္ဆီးခဲ႔သလို ယခုတၾကိမ္ သိပၸံပညာျဖင့္ ကမာၻၾကီးကို ျပန္လည္ကယ္တင္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနတာျဖစ္တဲ႔အတြက္ ၾကိဳဆိုရမွာပင္ ျဖစ္ပါတယ္။
မွီျငမ္း။ ။ http://www.bbc.co.uk/
No comments:
Post a Comment